تاریخچه اولین رمضان و اولین مسجد در شهر کابل

به روایات واسناد تاریخی ازگذشته های دور یاد آوری شده که فیض احداث مسجد درکشور ما مصادف به همین ماه فیاض بوده وبنیاد اولین مسجد در شهر کابل درماه مبارک رمضان صورت گرفت. درقرن هفتم میلادی فاتحان و غازیان اسلام درماه مبارک رمضان ازطریق شهرغزنی وارد کابل شدند و سرلشکر این غازیان عبدالرحمن بن سموره بن حبیب قریشی بود که بعد ازجنگهای خونین و خونریزیهای شدید سرانجام شهر را فتح و بیرق اسلام را دراین شهر بلند کرد.

 مولانا جلال الدین محمد بلخی، صوفی و متعبد و شاعر بلند پایه نوشته است که مسلمانان شهر مکه را در ماه شعبان و شهر کابل را در ماه رمضان فتح و مردم آن شهرها را مشرف به دین اسلام کردند.

وقتی شهر کابل فتح شد، فاتحان به خاطر جلب مسلمان شدگان به مسجد و ادای نماز های پنجگانه، دست به ساختمان زده و اولین مسجد را طبق سلیقه خود، در کنار دریای کابل اعمار کردند.

چون یکی ازغازیان اسلام که لیث نام داشت و درهنگام جنگها، با دوشمشیر می جنگیدو درحوالی این مسجد به شهادت رسید، لذا مسجد را به نام شاه دوشمشیره مسما کردند.

مسجد شاه دوشمشیره به سلیقهء فاتحان اسلام ساخته شده بود، که در طول ادوار از حوادث احتمالی و جوی و سماوی مصئون نمانده و چندین بار تجدید ساختمان گردید.

اما آخرین باری که این مسجد به اساس یک نقشهء نسبتا اصولی تحت تجدید ساختمان قرار گرفت، سال 1306 بود، که به هدایت و مصرف والدهء امیر امان الله خان به صورت دو منزله و به شکل مرغوب و مزین ساخته شد، و ازگزند راکتهای کور دوستان و دشمنان کشور تا امروز به امان مانده است.

اعمار مساجد و اماکن مقدسه و مدارس، در افغانستان از جمله کارهای اولیهء دوره های مختلف تاریخ به شمار می آید، که در هر دوره به آن توجه عمیق مرکوز بوده است و توضیح آن شرح مفصلی را ایجاب میکند که در این مختصر گنجایش ندارد. ولی چون موضوع مسجد در رابطه به شهر کابل است، بناءً ذکر مسجد عیدگاه که ساختمان آن نیز در ماه مبارک رمضان صورت گرفته است، بیمورد نخواهد بود.

مسجد عیدگاه، از دیدگاه تاریخ یک مسجد تاریخی میباشد که درعهد امیرشیرعلیخان یعنی درسال 1869 میلادی در جوار چمن حضوری ساخته شد که در آن زمان مردم آن را مسجد چمن میگفتند و به همین نام نزد شهروندان کابل شهرت گرفته بود.

این مسجد بزرگترین مسجد بود که علاوه از ادای نمازهای پنجگانه، نمازهای تراویح درماه مبارک رمضان، و نمازهای عیدین، جرگه های قومی و حل و فصل مسایل ملی درآنجا نیز صورت میگرفت، و حتی یکبار اعلان جنگ با انگلیسها درعهد امیرشیرعلیخان از منبر سنگی همین مسجد صادر گردید.

ولی بعدها نظر به وفور نماز گزاران حوالی کابل، که گنجایش پذیرش نماز گزاران را نداشت درسال 1886 میلادی درعهد سلطنت امیرعبدالرحمن، مسجد چمن، به صیغهء مساجد بخارا، که ساحه خیلی وسیع تری را احتوا میکرد، به صورت اساسی تر ساخته شد و نام آن را مسجد عیدگاه نهادند.

در این مسجد طبق سنت پیشینه نمازهای پنجگانه و ختم های قران پاک در شبهای ماه مبارک رمضان و تراویح ادا میشد ولی نماز عیدین به طنطنه و شکوه بیشتر انجام میپذیرفت.

زیرا امیر و شهزاده ها به شمول اهل دربار و کارمندان عالیرتبه دولتی در مسجد حاضر میشدند و جمع غفیری از نمازگزارن شهر کابل و نواحی شش گروهی آن برای ادای نماز جمع میشدند و این تعداد به قدری زیاد بود که حتی درصحن چمن نیز به نماز میپر داختند. و همینکه نماز عید به پایان میرسید؛ بیست ویک توپ فیرمیشد که این فیرها علامهء آغاز عید بود و مردم بایک دیگر مصافحه میکردند و عید را به یک دیگر تبریک میگفتند.

مردم آن وقت به تقدس ماه مبارک رمضان، کینه ها و دشمنیها و خصومتها را فراموش کرده ویک دلی و هماهنگی را بین اجتماع ایجاد، و نقش مساجد را در حیات فردی اجتماعی به صورت واقعی نمایان و تثبیت مینمودند.

این وضع تا نیمهء سلطنت اعلیحضرت محمد ظاهرشاه ادامه داشت. ولی چون نفوس شهر کابل روز افزون بود و مسجد عیدگاه دیگر گنجایش برای پذیرش مردم نداشت، قرار شد که نمازهای عید و تراویح و ختمهای قران شریف در مساجد جامع شهر برگزار شود.